Tư Duy Ngoài Khuôn Khổ - Cuốn Sách Về Lãnh Đạo Tiến Bộ Trong Thời Đại Mới

Kim Chung TT
Sách kinh doanh
13/01/2023

Những nhà đổi mới và doanh nhân được thôi thúc phá vỡ quy tắc và suy nghĩ vượt ngoài khuôn khổ tòa nhà văn phòng của mình để giải quyết các vấn đề lớn với cách tiếp cận mới. Như nhà lí luận quá cố vĩ đại về quản lí Peter Drucker đã nói, mọi vấn đề đều là cơ hội để tìm được một giải pháp kinh doanh. Rosabeth Moss Kanter đã cho ra đời một cuốn sách như là một nguồn cảm hứng và một cẩm nang hướng dẫn hành động, với mong muốn thức tỉnh ý thức về mục đích đối với một kiểu lãnh đạo tiến bộ có thể tạo nên sự khác biệt trên thế giới. Đó chính là cuốn sách Tư Duy Ngoài Khuôn Khổ.

Trong cuốn sách này, tác giả mô tả lịch sử tự nhiên của sự đổi mới và thay đổi qua con mắt của nhiều nhà lãnh đạo khác nhau, đã thành công hoặc đang tràn đầy tham vọng, bao gồm những thách thức, cách làm hiệu quả, những trở ngại, thất bại và sự tán dương. Đây không chỉ là lí thuyế, tác giả và đồng nghiệp đã tự mình trải qua từng điều trong số đó.

Thế nào là “tiến bộ” trong “lãnh đạo tiến bộ”?

Cái tên lãnh đạo tiến bộ bắt đầu như là một cách chơi chữ để lôi kéo những người xuất sắc, có kinh nghiệm tham gia vào một phong trào vẫn còn sơ khai.

Lãnh đạo tiến bộ ngụ ý đến một phương thức hành động hơn là một giai đoạn cuộc đời. Nó là một bước đi vượt khỏi kiểu lãnh đạo, mà có thể tuyệt vời hoặc không, nhưng đều chỉ được thực hiện chủ yếu trong một tổ chức hoặc lĩnh vực chuyên tâm tập trung vào việc thúc đẩy các mục tiêu của chính nó. Lãnh đạo tiến bộ mở rộng phạm vi lãnh đạo. Nó bao hàm việc vượt khỏi các ranh giới, xuyên qua các xi-lô và ở ngoài các cấu trúc đã được thiết lập. Nó bắt nguồn từ ý thức về mục đích hướng tới việc thay đổi hệ thống, cho dù là một hệ sinh thái cụ thể hay một tập hợp rộng hơn các thể chế và kì vọng. Nó đề cập đến các kĩ năng và hiểu biết hữu ích cho bất cứ doanh nhân và nhà đổi mới nào đang cố gắng giải quyết các vấn đề quan trọng ảnh hưởng tổng thể đến các lĩnh vực. Đó chính là các loại vấn đề đang gây nhức nhối cho thế giới, căn nguyên của hàng ngàn lời than vãn.

Một phép loại suy kì quặc có thể giúp giải thích sự khác biệt này. Lãnh đạo tiến bộ so với việc lãnh đạo giống như Ginger Rogers so với Fred Astaire. Hai vũ công điện ảnh nổi tiếng một thời này đã được đông đảo công chúng hoan nghênh rộng rãi. Mặc dù Fred Astaire là một nhà lãnh đạo tuyệt vời và giữ vai trò chỉ đạo các điệu nhảy, nhưng Ginger Rogers mới là nhà lãnh đạo tiến bộ. Như các câu chuyện đùa cũ thường kể, Rogers phải làm mọi việc mà Astaire làm, trừ giật lùi, và làm chúng trên đôi giày cao gót của cô ấy. Giống như Astaire, các nhà lãnh đạo tuyệt vời có thể hoạt động trên vùng lãnh thổ được lập bản đồ tỉ mỉ, nơi họ nhìn thấy mình đang đi đâu với các mục tiêu thật rõ ràng. Nhưng những nhà lãnh đạo tiến bộ nhìn thấy và giải quyết các vấn đề hóc búa một cách tuyệt vời bởi không ai thực sự biết chính xác phải làm gì hoặc hướng đi là gì. Thêm một khía cạnh để các nhà lãnh đạo tiến bộ giống như Ginger Rogers là việc gia tăng áp lực khi phải lảo đảo trên đôi giày cao gót để tìm điểm cân bằng trong sự tranh cãi và luôn lo lắng về chuyện sảy chân.

Cuốn sách này kể câu chuyện của nhiều người đàn ông và phụ nữ giàu trí tưởng tượng và tràn đầy năng lượng đã tạo ra những đổi mới thông minh bằng cách sử dụng các kĩ năng lãnh đạo tiến bộ. Họ gồm những người mà tác giả đã hiểu biết sâu sắc; một số câu chuyện thu được từ gần năm mươi nghiên cứu tình huống (case study) chi tiết và hàng trăm cuộc phỏng vấn. Rosabeth Moss Kanter đã quan sát và tư vấn cho rất nhiều người khác trên khắp thế giới thực hiện việc lãnh đạo tiến bộ ở mọi lứa tuổi, trong các công việc chính thức, và một số câu chuyện của họ cũng được kể ở đây. Bà cũng chia sẻ rằng các CEO và nhà điều hành hàng đầu trong các tổ chức lâu đời muốn đưa công ty của họ đi theo hướng mới và cần sự lãnh đạo tiến bộ để kích thích sự đổi mới, tối đa hóa tác động vượt ngoài sự thành công tài chính hoặc giải quyết các vấn đề về thể chế cản trở hoạt động kinh doanh, chẳng hạn như nguồn cung thực phẩm đáng tin cậy, tác động của biến đổi khí hậu, sự ra đời của công nghệ mới, hoặc hệ thống giáo dục không tạo ra đủ công nhân lành nghề. Quan sát của tác giả bao gồm các nhà lãnh đạo dân sự và doanh nhân xã hội đang làm việc không mệt mỏi để xây dựng các liên minh nhằm giải quyết những vấn đề xã hội và cộng đồng mà những người khác đã phớt lờ hoặc từ bỏ, chẳng hạn như xóa đi dấu tích của những bức tượng mang tính xúc phạm chủng tộc khỏi một thành phố hoặc phát triển một kiểu trường trung học mới. Ngoài ra, tác giả cũng làm việc với các nhà lãnh đạo trẻ hơn đang nổi, những người mang theo tinh thần kinh doanh để tìm ra giải pháp mới cho các vấn đề cũ, chẳng hạn như thành lập một đội dịch vụ hoặc giúp thanh niên Israel và Palestine cùng nhau tạo ra các dự án kinh doanh có thể xây dựng cả sự hòa bình lẫn sự thịnh vượng rộng lớn hơn.

----

Tư Duy Ngoài Khuôn Khổ kể về các câu chuyện của đông đảo những người đàn ông và phụ nữ với bối cảnh đa dạng đang thực hiện các dự án để tạo ra sự khác biệt trên thế giới. Việc nhìn họ trong khi hành động sẽ làm sáng tỏ những thành phần thiết yếu của sự lãnh đạo tiến bộ.

Các bài học chính bao gồm những điều sau:

• Tại sao cần có sự lãnh đạo tiến bộ. Mức độ phổ biến và bản chất của các vấn đề lớn, khó giải quyết về xã hội, môi trường và thể chế. Các cấu trúc đã được thiết lập cản trở sự thay đổi ra sao, song các bước đi nhỏ vượt ngoài khuôn khổ văn phòng, lĩnh vực hoặc ngành nghề có thể vượt qua sự tiêu cực và tìm ra những khả năng mới như thế nào.

• Làm thế nào để tìm được một nguồn cung các nhà lãnh đạo mới có động lực giải quyết những vấn đề lớn. Làm thế nào để ba chữ C của khả năng (capability), sự kết nối (connection) và tiền mặt (cash) có thể được sử dụng theo những cách mới.

• Làm thế nào để nhìn thấy và thoát khỏi bảy cái bẫy ngoan cố của việc thành công trong sự nghiệp. Dựng giàn giáo hỗ trợ việc di chuyển bên ngoài tòa nhà để đảm nhận công việc mới với một bản sắc mới.

• Làm thế nào để đọc vị dạng thức và nhu cầu của thời đại, đánh thức niềm đam mê đối với sự thay đổi xã hội và nhận ra các cơ hội. Hiểu được vai trò của mục đích và ý nghĩa trong việc xác định một phạm vi cần chú ý. Tại sao đáng để mơ ước lớn và nghĩ lớn hơn so với hiện trạng của bạn.

• Làm thế nào để tìm ra các lỗ hổng có thể được lấp đầy bằng những cách tiếp cận mới đầy sáng tạo. Sử dụng trí tuệ bối cảnh8, thực hiện những cuộc đi dạo ngẫu nhiên và những chuyến đi thực địa xa, lắc chiếc kính vạn hoa.

• Làm thế nào để tạo nên một câu chuyện mới và kể một câu chuyện đầy cảm hứng kích động khán giả. Tại sao việc tái dựng quá khứ lại giúp tạo ra tương lai. Làm thế nào để dựng được một chiếc lều lớn, bao quát. Những ưu điểm của việc thể hiện hơn là việc kể lể.

• Làm thế nào để xác định đúng các đồng minh và người ủng hộ. Áp dụng Quy tắc ba tác nhân thay đổi: thu hút đồng minh, vô hiệu hóa đối thủ và chuyển đổi những người đang lưỡng lự. Tại sao sự lãnh đạo tiến bộ cần nhiều hơn một ngôi làng – nó cần một liên minh đa ngành, đa bên.

• Làm thế nào để tạo ra sức ảnh hưởng mà không cần sử dụng thẩm quyền chính thức. Làm thế nào để thuyết phục, dỗ dành và thậm chí cầu xin để thu thập được các nguồn lực phục vụ việc tiến lên. Quảng bá sản phẩm, trao đổi thiện ý và trở thành một chuyên gia cũng như người kết nối.

• Làm thế nào để kiểm soát giai đoạn giữa lộn xộn, rối loạn, khốn khổ của các thay đổi. Tại sao sự đổi mới luôn mất nhiều thời gian hơn và tốn kém hơn. Điều gì có thể đi sai hướng, và làm thế nào để sẵn sàng cho việc vượt qua những trở ngại. Ai sẽ từ bỏ, và ai sẽ tiếp tục. Biết được khi nào cần chuyển hướng và khi nào cần kiên trì thay vì rút lui.

• Làm thế nào để phát triển con đường tác động. Tìm kiếm con đường để mở rộng quy mô các dự án mạo hiểm mang tính đổi mới: phát triển về quy mô hoặc phát triển qua việc lan tỏa ý tưởng. Các nguyên tắc để sẵn sàng cho sự phát triển ngay từ đầu. Tham gia các lực lượng để tạo nên sự thay đổi hệ sinh thái rộng lớn hơn.

Sự đổi mới và thay đổi không thể đi theo một kịch bản cố định. Công việc giống như một kịch bản ứng tác, được hình thành theo phản hồi của người quan sát. Các nhà lãnh đạo xác định hành động có thể lưỡng lự, lúng túng, đi vào ngõ cụt, và thậm chí thất bại; công việc có thể được cải thiện ở nhiều thời điểm. Theo thời gian, các dự án kinh doanh từng là những đổi mới giúp thay đổi đường lối của tổ chức có thể đình trệ và mắc kẹt bên trong khuôn khổ. Đó là bản chất của các tổ chức. Nhưng khi sứ mệnh đủ mạnh mẽ và các liên minh hỗ trợ đã được xây dựng, thì các nhà lãnh đạo tiến bộ có thể tìm ra những cách thức mới để làm mới và duy trì nỗ lực đó. Trên con đường tác động, các dự án có được sức mạnh từ những kết nối giữa nhiều sáng kiến, hoạt động kinh doanh, sự đổi mới và chiến dịch, chúng hợp nhất để tạo ra các phong trào và thay đổi thế giới. Điều này đưa việc lãnh đạo lên một cấp độ hoàn toàn mới.