Mô Hình Kinh Doanh Thời Đại Số

Kim Chung TT
Sách kinh doanh
17/09/2022

Mô hình kinh doanh thời đại số hoàn toàn khác với thời đại công nghiệp. Mô hình kinh doanh thời đại công nghiệp cực kì đơn giản, hai bên giao dịch là bên bán và bên mua, chủ thể của giao dịch là dịch vụ hoặc hàng hóa, giữa hai bên là trò chơi có tổng bằng 0, anh nhận được thì tôi mất đi. Do đó, không bên nào dễ dàng nhượng bộ. Nó giống như việc Tesla Motors lắp đặt cây sạc điện, họ phải “chiến đấu” với chủ sở hữu đất, chủ đất hi vọng có thể thu được nhiều tiền hơn, còn Tesla Motors cũng có kế hoạch dự toán của riêng mình. Ngoài ra, họ còn phải cân não với công ty điện lực, còn phải thuê nhân viên, quản lí hệ thống cây sạc điện… Mỗi cuộc đấu đều hao tâm tổn sức, bởi mô hình này không thể tạo ra miếng bánh mới, mọi bên đều tiến hành tái phân bố cục diện lợi ích đã định sẵn.

Mô hình kinh doanh thời đại số thì khác.

Đầu tiên, đây không phải trò chơi có tổng bằng 0, mà là trò chơi các bên cùng có lợi.

Ví dụ như trường hợp của chủ khách sạn. Nếu chỉ nhìn từ dịch vụ sạc điện, họ có thể tổn thất vài chục tệ tiền điện; nhưng nếu nhìn toàn bộ cục diện, họ có thể thu hút được một lượng lớn khách hàng cao cấp đến nghỉ ở khách sạn, thu về nhiều tiền hơn từ những hạng mục như: nước uống, đồ ăn, phòng nghỉ, giải trí… Chi phí lắp đặt và bảo dưỡng cây sạc điện vốn dĩ do công ty điện lực hoặc công ty ô tô chi trả, nhưng trong thời đại số lại do tôi và khách sạn chi trả, hơn nữa còn là “tự nguyện chi trả”. Tại sao chúng tôi tự nguyện? Đó là vì chúng tôi còn nghiệp vụ khác, dự án này giúp chúng tôi tăng thu nhập của những nghiệp vụ ấy. Cuối cùng, chúng tôi vẫn thu hồi lại được chi phí bỏ ra cho dự án này.

Thứ hai, đặc điểm của thời đại số là “cộng hưởng”, thông qua điều chỉnh và phân phối lại tài nguyên có sẵn, sử dụng chúng một cách triệt để và tạo ra giá trị.

Như trường hợp của dự án này, chi phí lớn nhất dành cho 40 cây sạc điện, những thứ khác đều sử dụng tài nguyên có sẵn, bãi đỗ xe của khách sạn là có sẵn, nhân viên quản lí của khách sạn cũng có sẵn. Chi phí và thời gian lắp đặt cây sạc điện, cải tạo đường điện không đáng bao nhiêu. Thử tưởng tượng xem, nếu làm theo cách xây dựng trạm sạc điện như ban đầu, chi phí mặt bằng, xây dựng công trình… không hề nhỏ, do đó đưa ra quyết định thực hiện tuyệt đối không dễ dàng. Còn nếu áp dụng mô hình thời đại số, quyết sách của khách sạn đơn giản hơn rất nhiều, một khi đã thực hiện thì chỉ có lợi chứ không có hại (về nguyên tắc, chỉ những khách nghỉ qua đêm, dùng bữa ở khách sạn mới được sạc pin; so với lợi nhuận mà tiền phòng và tiền ăn mang lại thì tiền điện không đáng là bao). Ngay cả trong trường hợp không thỏa thuận được hợp tác làm ăn, khách sạn cũng không tổn thất gì.

Thứ ba, đặc điểm của thời đại số là mạng lưới hóa, sinh thái hóa, tính đàn hồi cao, theo đó mô hình và tổ chức vận hành cũng linh hoạt và có tính đàn hồi hơn.

Ở giai đoạn đầu của dự án, chúng tôi công bố kế hoạch gọi vốn dự án thông qua diễn đàn “Tư duy logic”. Tuy nhiên, sau khi công bố kế hoạch, sẽ phải làm gì tiếp theo đây? Ai sẽ chia sẻ tin tức đó? Ai sẽ giúp chúng tôi liên lạc với khách sạn? Khách sạn nào sẽ liên lạc với chúng tôi? Có thể đi đến thỏa thuận hợp tác với khách sạn nào? Truyền thông qua các nền tảng Wechat, Weibo… sẽ mang lại những ảnh hưởng gì? Chúng tôi cần bao nhiêu người tiếp ứng? Cần bố trí nhân lực ra sao? Những vấn đề này đều chưa thể xác định được. Về sau, chúng tôi đã lập nên một tổ chức kiểu mạng lưới có tính đàn hồi và sinh thái, trong đó bao gồm mọi đối tượng: người khởi xướng, nhân viên kiêm nhiệm, tình nguyện viên; có người theo suốt dự án từ đầu đến cuối, có người đến giữa dự án mới tham gia. Tuy nhiên vì tổng số thành viên tham dự luôn được đảm bảo, các thông tin quan trọng, then chốt đều được tiếp nhận và xử lí kịp thời, nên tiến độ dự án luôn chạy đúng kế hoạch. Thử tưởng tượng xem, nếu dự án này được thực hiện vào thời đại công nghiệp, thì sẽ phải tổ chức một nhóm phụ trách chính thức, như vậy cần đến bao nhiêu nhân viên biên chế đây?

Nguồn: Sách Tư Duy Phi Đối Xứng